ΚΟΝΙΤΣΑ 16/11

Μια εκδρομή στα βήματα του Αγίου Παΐσιου…

Θα επισκεφτούμε την Ι.Μ. Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης – το σπίτι του Αγίου Παΐσιου – το παρεκκλήσι Αγίας Βαρβάρας.

Ημερομηνία αναχώρησης: 16/11/2025  (Ημερήσια εκδρομή)

Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης γεννήθηκε στα Φάρασα της Καππαδοκίας στις 25 Ιουλίου του 1924 μ.Χ., λίγες μέρες πριν από τη φυγή των Φαρασιωτών από την πατρώα γη για την Ελλάδα.

Στην Ελλάδα, η οικογένεια του μικρού Αρσενίου εγκαταστάθηκε στην Κόνιτσα της Ηπείρου, όπου ο ίδιος πέρασε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Όπως ο ίδιος γράφει: «Εμεγάλωσα στην νυν Ηρωϊκήν Πατρίδα μου Κόνιτσα» Μετά από τις εγκύκλιες σπουδές στο Α΄Δημοτικό Σχολείο Κόνιτσας δε θέλησε να συνεχίσει στα γράμματα, και μαθήτευσε στην τέχνη του ξυλουργού, την οποία άσκησε με επιμέλεια και δεξιοσύνη. Το 1949 μετέβη στο Άγιο Όρος, αναζητώντας έναν οδηγό για τη ζωή της κατά Θεόν ησυχίας. Δεν κατάφερε όμως να εκπληρώσει αμέσως τον πόθο του. Παράλληλα, οι δικοί του βρέθηκαν την ίδια περίοδο σε μεγάλη οικονομική δυσκολία, οπότε τον κάλεσαν να τους βοηθήσει. Έτσι, επέστρεψε στην Κόνιτσα και εργάστηκε ως μαραγκός. Μετά από 3 χρόνια όμως (1953 μ.Χ.), σε ηλικία 29 ετών πλέον, εγκατέλειψε τα πράγματα του κόσμου και επέστρεψε στην Αθωνική Πολιτεία.

Στις 12 Μαρτίου 1956 μ.Χ. στην Ιερά Μονή Φιλοθέου, εκάρη μικρόσχημος μοναχός και έλαβε το όνομα «Παΐσιος. Τον Αύγουστο του 1958 μ.Χ., υπακούοντας σε θεία βουλή, δεν εγκαταστάθηκε στην έρημο, για την οποία προετοιμαζόταν, αλλά στην κατεστραμμένη Ιερά Μονή της Παναγίας του Στομίου, που βρίσκεται κοντά στην Κόνιτσα. Σε αυτήν έζησε 4 χρόνια, ζώντας ισάγγελο βίο ανακαινίζοντας με πολύ μόχθο το Μοναστήρι.

Τo 1962 μ.Χ., δέχθηκε ως θεόσταλτη την πρόσκληση κάποιου ιεροδιακόνου να τον συνοδεύσει στο θεοβάδιστο Όρος του Σινά. Πάνω σε κείνον τον άνυδρο και ξερό τόπο, στο κελί των Αγίων Γαλακτίωνος και Επιστήμης, έζησε επιτέλους αυτό που χρόνια ποθούσε, την προς Θεόν μόνωση.

Δεν θα υπήρχε, έτσι, κανένας λόγος να εγκαταλείψει το στάδιο εκείνο της αρετής, εάν – φεύ! – δεν ενέσκηπτε η σωματική ασθένεια από το τραχύ κλίμα, η οποία τον ανάγκασε να επιστρέψει στην κατά σάρκα πατρίδα του. Επανερχόμενος στο Άγιο Όρος το 1964 μ.Χ., έμεινε μέχρι και το τέλος τη ζωής του.

Μετά το 1993 μ.Χ. παρουσίαζε αιμορραγίες για τις οποίες αρνούνταν να νοσηλευτεί λέγοντας ότι «όλα θα βολευτούν με το χώμα». Το Νοέμβριο του ίδιου έτους βγήκε για τελευταία φορά από το Άγιον Όρος και πήγε στη Σουρωτή, στο Ησυχαστήριο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου για τη γιορτή του Αγίου Αρσενίου (10 Νοεμβρίου). Εκεί έμεινε για λίγες μέρες και ενώ ετοιμαζόταν να φύγει ασθένησε και κοιμήθηκε την Τρίτη 12 Ιουλίου 1994 μ.Χ. και ώρα 11:00. Στο ίδιο Ησυχαστήριο ενταφιάστηκε και τον τάφο του επισκέπτονται διαρκώς χιλιάδες άνθρωποι από ολόκληρο τον κόσμο.

Εκεί που οι πρόποδες του όρους Νεμέρτσικα συναντούν τον Αώο ποταμό, κοντά στη συμβολή του με το Σαραντάπορο, βρίσκεται η μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μολυβδοσκέπαστης. Το όνομα της Μονής προέρχεται από τις μολύβδινες πλάκες που, αντί για κεραμίδια ή πέτρινες πλάκες,  σκέπαζαν το καθολικό της παλιότερα.

Το μοναστήρι, κατά την παράδοση, ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Κων/νο Πωγωνάτο, καθώς επέστρεφε από την εκστρατεία του στη Σικελία (671–672 μ.Χ) και αργότερα ανακαινίστηκε από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Παλαιολόγο (1328– 341 μ.Χ.). Στα μετέπειτα χρόνια ανακαινίστηκε από κατοίκους της Πωγωνιανής, οι οποίοι και αγιογράφησαν το καθολικό της, το 1522.           

Η μονή υπήρξε έδρα της αρχιεπισκοπής Πωγωνιανής από τον 12ο έως τον 17ο αιώνα. Από τον 14ο αιώνα λειτουργούσε σχολή χειρογράφων στην οποία ιεροδιδάσκαλοι δίδασκαν χειρογραφία σε μοναχούς και λαϊκούς. Πολλοί λόγιοι και συγγραφείς της εποχής αποφοίτησαν από τη συγκεκριμένη σχολή. Τον Ιούλιο του 1943 η μονή βομβαρδίστηκε από τους Ναζί, κάηκαν τα κελιά και η τραπεζαρία και λεηλατήθηκε το καθολικό της.                                                          

Το σημερινό μοναστήρι της Μολυβδοσκέπαστης διατηρεί τη φρουριακή του όψη, έχει ανακαινισμένα κελιά, δύο καμπαναριά και ωραίο κήπο. Το καθολικό της είναι βυζαντινού ρυθμού, με ψηλό τρούλο και  καλοδιατηρημένες αγιογραφίες του 13ου – 18ου αιώνα, ενώ στη δυτική πλευρά του νάρθηκα υπάρχουν τοιχογραφίες, που απεικονίζουν τον Κωνσταντίνο Πωγωνάτο και τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της εκκλησίας στηρίζεται πάνω σε υπολείμματα παλιότερου μαρμάρινου τέμπλου. Η μονή, σήμερα, είναι ενεργό ανδρικό μοναστήρι και γιορτάζει κάθε χρόνο τον δεκαπενταύγουστο. Προηγείται αγρυπνία από το βράδυ στις 14 Αυγούστου και ακολουθεί  λειτουργεία τα ξημερώματα.

Στην αυλή του Μοναστηριού, πίσω από το Ιερό υπάρχει ο τάφος του μακαριστού Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού. Στην οροφή του καθολικού επανατοποθετήθηκαν πρόσφατα μολύβδινες πλάκες  και έτσι το μοναστήρι δίκαια συνεχίζει να φέρει τον τίτλο «Μολυβδοσκέπαστη».